گل نرگس از خانواده آماریلیس یا مارچوبهایهاست. گلهایی مثل نسرین یا آماریلیس، مریم، خورشیدی و آگاو با او همخانواده هستند. یک گیاه پیازی است. این گل همراه گلهای یخ، کاملیا و یاسمن زمستانی به چهار رفیق مقاوم به سرمای شدید مشهور شدهاند. نرگس حتی نسبت به زنبق هم به سرما مقاومتر است.
نرگس دو نوع است. یک نوع آن تاج بزرگی دارد و تک گل است و نوع دیگر تاج کوچک و گلهایش به صورت خوشهای هستند. بیشتر نرگسهای ایرانی از دسته دوم هستند و به نامهای نرگس شهلا، نرگس مسکین، نرگس پرپر، هزار پر یا شصت پر و نرگس نروک یا پنجه گربهای معروفند که نرگس شهلا محبوبترین آنها است. البته طبقهبندیهای دیگری هم برای این گل وجود دارد که آنها هم بر اساس طول تاج گل و تعداد گل هستند.
دستورالعملهای خرید پیاز و کاشت گل نرگس:
در زمان مناسبی در فصل پاییز پیاز نرگس را بخرید. هرچه پیاز آن بزرگتر باشد گل شما بزرگتر خواهد شد. دقت کنید پیازی که انتخاب میکنید، هیچگونه بریدگی، خراش یا دندانه نداشته باشد. پیازهای نرگس دو جور هستند یک مدل طوری است که فقط یک نوک دارد که حرفهایها به آن دماغه هم میگویند و مدل دیگر دو دماغه دارد. هر دماغه، یک ساقه و گل میدهد و متخصصان امر معتقدند پیازهای دو دماغهای گلهای درشتتری هم میدهد. پس اگر این پیازها گیرتان آمد، انتخاب بهتری است. پیاز باید ریشه داشته باشد اما نباید از بالای آن ساقهای سبز شده باشد. اگر نمیخواهید پیاز را فورا بکارید، یخچال محل خوبی برای نگهداری آن است اما یادتان باشد که اگر در محلی که پیازها را نگه میدارید گاز اتیلن به هر نحو ممکن وجود داشته باشد، پیاز نرگس بیبار شده و گلدهی هم در آینده دچار مشکل میشود.
10 قدم برای کاشت
یک گلدان سنگی یا سفالی برای کاشتن پیاز نرگس انتخاب کنید، چون نرگسها در یکی از مراحل رشد دارای مرحله گردن غازی هستند و گلها به یک سمت باز میشوند، استفاده از گلدان سبک باعث واژگونی گلدان میشود.
گلدانی با عمق 30-20 سانتیمتری مناسب است به دو دلیل: اول اینکه این عمق برای رشد مناسب ریشهها مناسب است. دوم اینکه عرض گلدان باید طوری باشد که موقع کاشت، پیازها از هر طرف پنج سانتی متر از دیواره گلدان فاصله داشته باشند.
ته گلدان حتما باید سوراخ زهکش داشته باشد تا آب اضافی خارج شود و پیازها نپوسند.
قبل از کاشت فقط ته پیازها را دوساعت در آب ولرم قرار دهید.
تا نصف گلدان را پر از خاک کنید. دوسوم پیاز باید زیر خاک باشد.
بعد از کاشت حتما گلدان را آبیاری کنید و در جای گرمی قرار دهید.
بعد از کاشت آبیاری را دو تا سه هفته قطع کنید و صبر کنید ساقهها از خاک بیرون بزنند.
پس از مرحله شروع رشد، ساقه گلدان نباید خشک بماند.
اگر دیدید ساقه کج رشد میکند حتما از یک قیم استفاده کنید.
موقع گلدهی گلدان را نور مستقیم آفتاب دور کنید.
احتیاجات گل نرگس
آب: نرگس، آبیاری زیاد را دوست ندارد و در صورت افراط در آبیاری، برگ هایش بیش از حد بزرگ شده و گل نمیدهد. نرگس برای گلدهی باید کمی خشکی ببیند. اما به طور کلی قبل از خشک شدن گلدان آن را آبیاری کنید.
دما: ماندگاری گل نرگس در هوای ســـرد بیشتـــر است ودر دمای بالاتر گلها زودتر پژمرده شده و عمرشان کوتاه میشود. در زمان رشد و گلدهی اگر دمای روز 18 درجه و شب 12 درجه سانتیگراد باشد عمر گیاه طولانی میشود. جالب است بدانید دما در ارتفاع برگها و ساقه گل نقش دارد. مثلا نگهداری نرگس کاغذی بعد از کاشت در دمای 21 درجه باعث بلندترشدن ساقه گل میشود.
خاک: گل نرگس هم مثل بقیه گلهای پیازی خاک سبک دوست دارد. پس اگر خاک گلدان یا باغچه رسی است مقداری شن با آن مخلوط کنید و اگر شنی است مراقب باشید رطوبتش را از دست ندهد. برای باغچه گل نرگس استفاده از کودهای حیوانی و برای گلدانهای نرگس داخل آپارتمان ورمی کمپوست مناسب است.
نور: نرگس برای گلدهی در بعضی از ساعات روز به چهار ساعت نور خورشید نیاز دارد. نور کم باعث ضعیف شدن گیاه، زردی و کشیدگی برگها خواهد شد و همچنین ممکن است غنچههای گل تشکیل یا شکوفا نشوند یا گل ریز و کوچکی تولید کنند.
نکات مهم
علت گل ندادن: پیازها برای گل دادن حتما باید یک دوره سرمای زمستانه طی کنند. به این منظور بهتر است پیازها را در پاییز و در دمای 8-6 درجه سانتی گراد کشت کنید و به مدت هشت تا ده هفته در شرایط تاریکی نگهداری شوند.
مرداد و شهریور بهترین زمان برای کشت پیاز نرگس است تا ریشههایش بتوانند قبل از زمستان به اندازه کافی رشد کنند. گرچه تا آبان هم قابل کشت است.
برای گلدهی سال بعد باید مواد غذایی از ساقه و برگ به پیازها منتقل شود به همین دلیل برگها را کف بر نکنید. یک ماه و نیم بعد از گلدهی میتوانید برگها را قطع کنید، چون دیگر تاثیری بر گلدهی سال بعد ندارد.
بعد از پژمرده شدن گلها آنها را از بخش زیرین قطع کنید.
اگر دیدید پیاز، ساقه و برگ دارای علائم بیماری است آن را از باغچه خارج کرده و بسوزانید.
پیازهای خارج شده را در مکانی خنک، تاریک و با تهویه مناسب تا زمان کشت بعدی نگهداری کنید.
قبل از انبار و قبل از کاشت، تمام پیازهایی را که نرم و اسفنجی هستند جدا کنید و بسوزانید. چون احتمالا بیمار هستند.