نحوه کوددهی به باغات

نحوه و مقدار کود دهی به درختان میوه

از میان مواد غذایی اصلی (یعنی: نیتروژن، فسفر و پتاسیم) درختان میوه، به‌طور معمول تا آغاز باروری، تنها به نیتروژن اضافی نیاز دارند و مقدار فسفر و پتاسیم موجود در خاک برای تامین نیازهای آنها تا آن زمان کافی است، مگر اینکه خاک از نظر این دو عنصر، کمبودی داشته باشد.

برای اضافه کردن نیتروژن به خاک، فرمولی کلی و بسیار تقریبی توسط باغداران به کار گرفته می‌شود. طبق این فرمول، باید بر حسب میزان رشد، در هر سال 60 تا 90 گرم نیتروژن خالص تا حداکثر 500 تا 1000 گرم به ازاء هر سال سن، به هر درخت داده می‌شود. بدین ترتیب، یک درخت پاکوتاه به ازاء هر سال سن خود 60 گرم (تاحداکثر 500 گرم) و یک درخت قوی و پر رشد به ازاء هر سال سن خود 90 گرم (تا حداکثر 1000 گرم) نیتروژن در سال دریافت خواهد کرد و پس از رسیدن به میزان حداکثر، مقدار کود دریافتی سالانه‌ی آنها به ترتیب 500 و 1000 گرم ثابت خواهد ماند که باید در دو یا سه نوبت، یکی در اول بهار و یک تا دوبار در طول فصل رویش، به درخت داده شود.

میزان مصرف کودهای فسفره و پتاسه، برحسب نوع گیاه و مقدار این کودها در خاک، 50 تا 150 کیلو در سال در هکتار می‌باشد. برای مصرف، باید کودها با خاک زیر سایه‌انداز درخت مخلوط گردند و درخت مورد نظر، در صورت امکان، بی‌درنگ آبیاری شود.

عناصر کم‌مصرف مانند آهن، روی، منیزیم و غیره را باید تنها در صورتی به خاک اضافه کرد که علایم کمبود آنها در باغ دیده شود. برای تعیین مقدار مورد لزوم از عناصر یاد شده، بهترین راه تجزیه برگ درختان و اندازه گیری مقدار عنصر مورد نظر و مقایسه آن با مقدار یک گیاه سالم و یا با اعداد جداول خاصی که برای این کار وجود دارند می‌باشد.

کودهای حیوانی دارای ارزش غذایی چندانی نیستند و بیشتر به‌خاطر بهبود خواص فیزیکی خاک و بالابردن قدرت نگهداری آب مورد مصرف قرار می‌گیرند. بر حسب میزان مواد آلی موجود در خاک، مصرف 40 - 10 تن کود دامی پوسیده در سال در هر هکتار باغ توصیه شده است.

در بسیاری از موارد، کشت کود سبز، به ویژه گیاهان یکساله تیره‌ی لوبیاسانان که قدرت تثبیت نیتروژن هوا را دارند، در باغ توصیه می‌شود. این گیاهان هنگامی که در آخر فصل رشد به‌وسیله‌ی شخم با خاک مخلوط شوند، اولا مانند کودهای دامی، خواص فیزیکی خاک را بهبود می‌بخشند و ثانیا با رها کردن نیتروژن تثبیت شده‌ی خود در خاک حاصلخیزی آن را بالا می‌برند.

چالکود و کود دهی به درختان میوه

روش چالکود شکل خاصی از جایگذاری موضعی کودهای آلی و شیمیایی در خاک می باشد.این روش برای باغ های میوه ای طراحی شده است که دارای مشکل زرد برگی آهکی(کمبود کلروز آهن) باشند.

روش صحیح چالکود:

1. انتخاب محل مناسب برای احداث چاله ها به فاصله 1/20 الی 1/5 متر از تنه اصلی درخت در محل سایه انداز می باشد.

2. تعداد چاله ها حداقل 2 تا 4 عدد در اطراف تنه درخت می باشد.

3. ابعاد چاله ها به اندازه 505050یادر 4040*40 سانتی متر می باشد.

4. خاک درون چاله تماماً بیرون ریخته شود.

5. قسمت پایین چاله را با کود دامی پر می کنند

6. کودهای شیمیایی توصیه شده با 5 کیلوگرم کود دامی پوسیده مخلوط ودر ته چاله ریخته گردد.

7. بقیه چاله ها با کود دامی پوسیده پر شود

8.چاله ها در مسیر آبیاری احداث گردد.

9. بلافاصله پس از کوددهی چاله ها آبیاری شود.

10. اگر خاک شنی باشد سایه انداز درخت را به دو قسمت تقسیم کرده، چالکود را در 1/2 انتهایی احداث می کنیم ولی در خاکه رسی باشند، سایه انداز درخت را به 3 قسمت تقسیم وچاله را در 1/3انتهایی ایجاد می کنیم.

مزایای استفاده از چالکود:

1. جلوگیری از خشکیدگی سر شاخه های درختان میوه

2. توسعه ریشه درختان میوه در خاک های آهکی (رقص ریشه)

3. افزایش سطح برگ(Leaf Area) در درختان میوه

4. افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه ها

5. افزایش نفوذپذیری آب به داخل خاک توسط حفره های مملو از مواد آلی.

نکات مهم:

1- از مصرف کودهای شیمیایی به صورت بی رویه خودداری کرده و سعی گردد مصرف کودها بر اساس آزمون خاک، برگ و میوه صورت گیرد.

2- از پخش سطحی کودهای شیمیایی در پای درختان میوه اجتناب شود.

3- زمان مصرف کودهای شیمیایی در اواخر زمستان یا اوایل بهار صورت گیرد.

4- محلول پاشی با کودهای توصیه شده ودر زمان مناسب باعث افزایش کیفیت میوه خواهد شد.

5- بهترین روش کود دهی در باغات استفاده از روش چالکود می باشد که به شیوه های زیر صورت می گیرد.

6- در اواخر زمستان در قسمت بیرونی یک سوم سایه انداز از درختان تعداد 4 تا 6 چاله به عمق 40 تا 50 سانتی متر و قطر30 تا 50 سانتی مترحفر شود.

7- کودهای توصیه شده بر اساس آزمون خاک و با توصیه های عمومی سازمان تحقیقات برای هر اصله درخت را با کود دامی پوسیده مخلوط کرده و در چاله های حفر شده بریزید.

8- با لگد کوب کردن کود در داخل چاله تا حدی آن را بفشارید و در صورت نشت مجدداً کود را به آن اضافه کنید تا هم سطح خاک شود.

9- در هنگام آبیاری بایستی چاله های خیس شده از خیسی بیش از حد و خشکی توده کود دامی در داخل چالکود بپرهیزید.

10- در صورتی که از چاله ها به خوبی استفاده شود حفر آن یکبار برای چندین سال کافی خواهد بود هر سال نشست کود در داخل چاله را با کود دامی جبران کنید.

11- برای درخت انگور (مو) کودهای شیمیایی و حیوانی توصیه شده برای مصرف در اوایل بهار را در شیاری که در طول مسیر آبیاری (بین درختان) در فاصله 90 سانتی متر دورتر از تنه انگور کنده می شود و روی آن را با خاک بپوشانید.

12- کودهای ازته را در زمان های توصیه شده می توان در ناحیه نصف بیرونی سایه انداز (محل آبخور) باشد و با نوک بیل زیر خاک برد.